Teatr ZAR

Teatr ZAR to międzynarodowy zespół za­łożony we Wrocławiu przez sta­żystów Instytutu Grotowskiego. Jego skład kształtował się w trak­cie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa poznała trady­cje muzyczne, esencją których jest zbiór wielowiekowych pieśni polifonicznych, stanowiących prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. Nazwa teatru „ZAR”, za­czerpnięta została od tytułu pieśni pogrzebowych, które w tradycji kaukaskiej, m.in. odwiedzanej przez grupę Swanetii, są istotą śpiewu rozumianego jako „kolumna dźwięku”.

Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany.

„Wierzymy, że z takiego słuchania rodzą się głębo­kie obrazy, które nie mogłyby zostać stworzone nawet najnowszymi środkami teatralnej techniki. Wierzymy, że nawet ciało śpiewającego aktora lśni i emanuje energią dźwięku i pieśni, którą on sam się staje”.

Spektakle zespołu są częścią długiego procesu prób, poszukiwań, wypraw i osobistych eksploracji. ZAR przy­nosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, z czasów, kiedy był on wciąż jednią sztuk, czy nawet jednią rze­miosła i życia. Zespół tworzy w przeświadczeniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec „poruszenia reli­gijnego”, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, któ­ry jako jeden z nielicznych starał się uchwycić te idee w praktyce, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotow­ski zapisał w swych notatkach zdanie, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”.

Od 2011 roku zespół pracuje nad projektem „Armi­ne, Sister”, dedykowanym kulturze ormiańskiej, re­alizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją. Jedną z podstawowych idei projektu jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dawania świadectwa.

www.teatrzar.art.pl

Jarosław Fret

jest założycielem i liderem Teatru ZAR, reżyserem, aktorem, dyrektorem Instytutu Grotowskiego, wykładowcą Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego Filii we Wrocławiu, przewodniczącym Rady Kuratorów i kuratorem ds. teatru Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. W latach 1999–2002 zrealizował szereg wypraw do Gruzji, Armenii i Iranu, prowadząc poszukiwania w obrębie najstarszych form muzyki chrześcijańskich kościołów wschodnich. W kolejnych latach wspólnie z członkami Teatru ZAR organizował wyprawy badawcze na grecką górę Atos, Sardynię i Korsykę, do Armenii, Turcji i Izraela. Reżyser czterech spektakli zespołu. Tryptyk Ewangelie dzieciństwa był pokazywany m.in. w Chicago, Los Angeles, San Francisco, Atenach, Belgradzie, Edynburgu, Florencji, Madrycie, Paryżu, Sybinie oraz Kairze, Nowym Delhi i Seulu. W listopadzie 2013 roku ukończył pracę nad spektaklem Armine, Sister, dedykowanym historii, kulturze i ludobójstwu Ormian, do którego oprócz reżyserii opracował oryginalną dramaturgię muzyczną i specjalną architekturę. Wykłada i prowadzi warsztaty w Polsce i za granicą. Uhonorowany przyznawanym przez magazyn „Los Angeles Times” tytułem Best New Music Theater (2009) i Wrocławską Nagrodą Teatralną za tryptyk Ewangelie dzieciństwa (2010). Spektakl Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie w jego reżyserii zdobył Total Theatre Award w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w 2012 roku. Pomysłodawca i koordynator licznych projektów realizowanych w Polsce i za granicą w ramach działalności Instytutu Grotowskiego, m.in. Roku Grotowskiego UNESCO 2009, programu „Masters in Residence”, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy”, a także Olimpiady Teatralnej we Wrocławiu. Dzięki jego staraniom w 2010 roku została otwarta nowa siedziba Instytutu Grotowskiego, Studio Na Grobli.

Przemysław Błaszczak

jest aktorem, od 1995 roku związanym z Instytutem Grotowskiego. W latach 1996–1999 pracował w Teatrze Pieśń Kozła pod kie­rownictwem Grzegorza Brala (udział w spektaklu Pieśń kozła – dytyramb). W latach 2002–2003 przygotował własny monodram Ecce Homo. Od roku 2004 aktor Teatru ZAR. Uczestniczył w projekcie „Ewangelie dzieciń­stwa”. Występuje w trzech częściach tryptyku Ewangelie dzieciństwa: Uwerturze. Fragmentach o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciń­stwa, Cesarskim cięciu. Próbach o samobójstwie oraz Anhellim. Wołaniu, a także w nowym spektaklu Teatru ZAR, Armine, Sister. Gra też w Mauzerze Heinera Mül­lera w reżyserii Theodorosa Terzopoulosa (2012) i razem z Alexandrą Kazazou w spektaklu Kassander w reżyserii Io Voulgaraki (2015). Od 2005 roku uprawia japońską sztukę walki aikido pod okiem sensei Piotra Masztale­rza (5 dan), w 2011 roku pobierał nauki u Juby Noura Shihana (6 dan) w Baja California (Meksyk). Obecnie bierze udział w zajęciach przygotowujących do bycia nauczycielem aikido. W 2005 roku przebywał w Japonii na zaproszenie Toshiego Tsushitoriego, trenując pod jego okiem shintaido – japoński system prowadzący do inte­gracji ciała i głosu poprzez trening oparty na tradycyjnym japońskim karate. Jest liderem Studia Dwóch Ścieżek działającego w ramach programu badawczego Body­Constitution realizowanego w Instytucie Grotowskiego.

Kamila Klamut

jest absolwentką kulturoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim. Od połowy lat dzie­więćdziesiątych ściśle związana z Ośrodkiem Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Te­atralno-Kulturowych (od 2007 roku Instytut im. Jerzego Grotowskiego). Na zaproszenie Grzegorza Brala i Anny Zubrzycki w 1996 roku uczestniczyła w pracach nad powołaniem Teatru Pieśń Kozła oraz grała w pierw­szym spektaklu zespołu, Pieśń kozła – dytyramb. Od 1999 roku współpracuje z Jarosławem Fretem, z którym wyprawiała się do różnych zakątków świata w poszu­kiwaniu najstarszych zachowanych form muzyki. Jest współinicjatorką powstania i współtwórczynią Teatru ZAR. Gra we wszystkich częściach tryptyku Teatru Ewangelie dzieciństwa: Uwerturze, Cesarskim cięciu i Anhellim, prezentowanych m.in. w Londynie, Florencji, Rzymie, Paryżu, Los Angeles, Chicago, San Francisco, Rio de Janeiro, Sao Paulo, Pekinie, Kairze, Seulu, No­wym Delhi oraz w Edynburgu, gdzie podczas festiwalu Fringe spektakl Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie w sierpniu 2012 roku zdobył prestiżowe nagrody: Total Theatre w kategorii teatr fizyczny oraz Herald Angel. W lutym 2014 roku miała miejsce premiera jej autor­skiego spektaklu Camille, stworzonego wraz z Marianą Sadovską, którego inspiracją było życie i twórczość francuskiej rzeźbiarki Camille Claudel. We wrześniu 2014 roku podjęła współpracę ze Studiem Matejka i za­grała w Harmonii Przeciwstawień. Polska w reżyserii Mateja Matejki. W kwietniu 2015 roku na zaproszenie Milana Kozanka wzięła udział w Couch Corner Per­formance – tanecznym projekcie w ramach festiwalu Cyrkulacje. Ściśle współpracuje z programem Body­Constitution realizowanym przez Instytut Grotowskiego w domenie research in practice. Obecnie bierze udział w najnowszym spektaklu Teatru ZAR Armine, Sister.